Русско-киргизский словарь - под

под I

м.

мештин түбү (мештин от жагуучу жеринин үстү).

под II

(подо)

предлог

1. с вин. п. (при обозначении направления дейстеия на вопрос "куда") астына, далдаасына, ичине, алдына;

поставить что-л. под стол бир нерсени столдун астына коюу;

2. с твор. п. (при обозначении места действия на вопрос "где") астында, алдында, асты жагында;

под столом столдун астында;

хранить что-л. под замком бир нерсени кулпу салып сактоо;

3. с вин. п. астына, алдына, га;

взять под свою защиту өзүнүн коргоосуна алуу;

подпасть под чьё-л. влияние бирөөнүн таасири астында болуу;

он попал под дождь ал жаанга калды;

заключить под стражу камакка алуу;

отдать под суд сотко берүү;

4. с твор. п. -да, астында;

находиться под чьей-л. защитой бирөөнүн коргоосунда болуу;

быть под наблюдением врача врачтын байкоосу астында болуу;

под огнём артиллерии артиллериянын огу астында;

5. с вин. и твор. п. (для чего-л.) үчүн;

отвести участок под сад бак үчүн участок бөлүп коюу;

сарай под сено чөп үйүүчү сарай;

поле под картофелем картошка айдалган талаа;

склад под хлопком пахта склады;

6. с вин. п. (снизу):

взять под руку колтуктап алуу;

7. с вин. п. (о времени) жакын, жуук, -да, -га, -дын;

под утро таңга маал, таңга жуук;

под вечер кечке маал, кечке жуук;

в ночь под Новый год Жаңы жылга караган түнү;

ей под сорок ал кыркка жакындап калган аял;

8. с вин. п. (наподобие) окшотуп, -га, сыяктантып;

сделать под мрамор мраморго окшотуп жасоо;

шкаф под орех жаңгак жыгачына окшотуп жасалган шкаф;

9. с вин. п. (обеспечивая чем-л.) боюнча, менен;

дать деньги под расписку акчаны расписка алып берүү;

10. с вин. п. (в сопровождении чего-л.):

петь под аккомпанемент рояля роялга кошулуп ырдоо;

под звуки музыки музыканын үнү астында;

под аплодисменты кол чабуулар астында;

11. с твор. п. (при наличии какого-л. признака, свойства) астында, менен;

пароход под советским флагом совет туусу менен жүргөн пароход, совет туусу астында жүргөн пароход;

писать под псевдонимом жашырын ат менен жазуу;

12. с твор. п. (вследствие чего-л.) астында, менен, -дан;

сделать что-л. под угрозой бир нерсени коркконунан иштөө;

под действием лучей нурлардын таасири астында;

под влиянием гнева каары келгендиктен, ачуу келгендиктин таасири менен;

13. с твор. п. (при помощи кого-чего-л., благодаря кому-чему-л.) астында, алдында, менен;

под руководством партии партиянын жетекчилиги астында;

14. с твор. п. (близко к чему-л.) астыда, алдыда, асты жакта;

под предлогом ...деген шылтоо менен;

под арестом камакта, камоодо;

под гору тоо ылдый, тоонун этегин көздөй;

ему не под силу анын колунан келбейт, анын күчү жетпейт.

под-

(подо-, подъ-)

приставка

1. бул мына мындай этиштерди жасайт:

1) бирдеменин астынан, асты жагында, төмөнтөн өөдө карай болгон аракетти билдирет; мис.: подложить астына төшөө;

подкопать астын казуу;

2) бирдемеге жакындоо дегенди билдирет; мис. подходить жакындап келүү;

3) кошуу, кошо салуу, демөө дегенди билдирет; мис. подлить куя түшүү;

4) кошумча аракетти билдирет; мис. подсластить таттуураак кылуу;

2. мына мындай зат атооч, сын атоочторду жасайт:

1) төмөнкү бөлүм; мис. подбородок ээк;

2) бүтүн нерсенин бөлүгү; мис. подразделение бөлүк, бөлүм;

3) бирөөнүн же бир нерсенин башка бирөөнүн же бир нерсенин карамагында, кол астында экендигин билдирет; мис. подведомственный -га караштуу;

4) бирдеменин башка бирдемеге жакын тургандыгын билдирет; мис. подмосковный Москвага жакын турган, Москва жанындагы;

5) наам жөнүндө, башкадан төмөн тургандыгын билдирет; мис. подполковник подполковник.

под мышками

колтукта, колтуктун астында;

платье порвалось под мышками көйнөктүн колтугу айрылды.

под мышкой

см. под мышками.

под стать

в знач. сказ. кому-чему, разг.

жарай турган, жараша турган, ылайык келген.